نام
پارت يا
خراسان
امروزي در سنگ
نبشتة داريوش
بزرگ آمده و
ذكر آن نام در
آن كتيبــه ها
دليل روشني
است كه آن
ناحيه
(خراســان)
پيش از داريوش
در جزو ايالات
پادشاهي
كوروش بزرگ هم
بوده است.[1]
« ايزيــدور
خاراكسي و
پولي بيــوس
مورخين قديم
يونانـي: در
زمان مهــــرداد
پادشاه
اشكاني، كشور
به هجده ايالت
تقسيـم مي شد
كه نام يـكــي
از ايـالات
آستابنه بود
كه شامل
سيملجان و
بجنورد و
شيروان و قوچان
فعلي بود.»[2]
در
حدود 250 قبل از
ميــلاد
پرتيـان به نسـا،
كـــه
در
درة اترك
واقـع بود،
وارد گرديد.
اين ناحيه
بعداً استاونـه
خوانــده شد و
يكي از
ايـالات پارت
گشت. پرتيـان
در سال 247 قبل از
ميلاد در شهر
آساآك، ارشاك
(اشك) را به
پادشاهي خويش
برگزيدند و اين
انتخاب را
اعلام كردند.»[3] «
رويدادها
سرانجام
موجوديت و
استقلال دولت
پارت را تثبيت
كردند… پارت ها كه
به قبايل كوچ
نشين به نام
اپاياك متكي
بودند،
توانستنـد بر
شاه سلوكيه
پيروز شوند و
آرشاك خود را
شاه خواند و
در شهر آســاك
تاجگذاري با
شكوهي بر پا
كرد و افتخار
اين پيـروزي
در معبــد
محلّي آتش
«جاويــد» بر
افروخته شد[4].»
« سكاها
طايفه اي
آريايـي
نــژاد بودند
كه در سرزميــن
قسمــت شمالي
سيحون سكونت
داشتند و در
زمان فــرهاد
دوّم
پادشــــاه
اشكانــي قسمت
هاي شمالي
ايـران را
غارت كردند و
آن پـادشاه در
جنگ با
آنـــان
كشتــه شد[5]
(125 ق.م.) به طــور
كلّــــي
تاريــــخ
قبل از اسلام
سرزمين و مردم
شيروان به طور
دقيق و واضح در
تواريخ
ذكرنشده است.
امّـــا با
توجّه به قبــور
زرتشتــي و
آثار و
ابنيــة
تاريخي در
اقصا نقاط
شهرستـان
شيروان
بويـــژه شهر
يا قصبهاي كه
به علّت
فرسايش كوه در
هنامة شيروان
از زير خـاك و
سنگ قد
برافراشتـــه
است و اشاره به
آباديهاي
نســـا،
تفتازان و
آستاونه كه با
حدود و
موقعيّت
شيروان فعلي
تطبيــق مي كند
و همچنيــن
تحقيق و كاوش
در آثـار
باقــي ماندة
شهرها يا
آباديهايي كه
نزديك
روستاهاي سولـدي،
مشهـد طرقي،
زيدر، گليان،
باغان و تپة
گبر خانة
شيروان[6]،
ميتواند بر
وقايـع
تاريخي
شيــروان در
روزگـاران
ماقبـل
تاريـخ كمك
شايان توجّهي
بكند.
[1] -
محمد جواد
مشكور،
پارتيها يا
پهلويان
قديم، ج1، 1346/ش، ص
104.
[2] -
همانجا، ص 145.
3 –
رمضانعلي
شاكري،
اتركنامه، ص
21؛ به نقل از تارخ
ايران و ممالك
همجوار آن .
[4] -
گ.آ.كاشلنكلو،
تارخ ايران از
زمان باستان
تا امروز،
ترجمة كيخسرو
كشاورزي، ص 134.
[5] -
حسن عميد،
فرهنگ
جغرافيا و
تاريخ، ص 390.
[6] -
تپة گبر خانة
شيروان با ثبت
تاريخي 698
مربوط به زمان
ساسانيان و
اشكانيان است.
بناهاي تاريخي
و اماكن
باستاني
ايران، ص 320